Landschapspark Duisburg Nord

Zo’n vijf kilometer ten noorden van de binnenstad van Duisburg bevindt zich het buiten gebruik gestelde Meidericher hoogovencomplex, dat nu het hart vormt van het landschapspark Duisburg-Nord. Het ca. 200 hectare grote park bestaat uit verschillende braakliggende percelen die vroeger voor industriële doeleinden werden gebruikt. De ruwijzerproductie en de mijn, de cokesfabriek, de gieterij en de andere installaties werden grotendeels meer dan 40 jaar geleden stilgelegd. De extreem veranderde topografie, de uiteenlopende bodemsubstraten en de vegetatie die daarop is ontstaan, maken het terrein uiterst veelzijdig. Enkele bosgedeelten doen nog aan oerbossen denken, alsof hier de restanten liggen van een ‘verzonken stad’.

Het terrein is het oorspronkelijke stroomdal van de Alte Emscher. Iets meer dan 100 jaar geleden stroomde de rivier hier nog in grote meanders langs verschillende watermolens en scheepsbouwbedrijven richting de Rijn.

Toen de werkgelegenheid in de staalindustrie in Duisburg-Rheinhausen afnam, werd het toen nog industrieel gebruikte terrein dat nu het landschapspark vormt als ecologisch ruilmiddel ingeruild voor nieuwe industrieterreinen elders.

De structuren van de industriële restanten werden door Peter Latz en zijn team opgespoord en verder ontwikkeld voor gebruik als park. Het concept van de parkstructuren bestaat uit verschillende lagen die hier en daar met elkaar verbonden zijn. Het park is geleidelijk, in delen, vanaf 1992 tot en met 2003 ontwikkeld. De hoogovens zijn daarbij het ooit ‘hete hart’ van het park, het duidelijk zichtbare centrum van de ijzer- en staalproductie.

Het ‘Wasserpark’ (waterpark) voedt de Alte Emscher via een ingenieus stelsel. Aangezien er nog amper een natuurlijke toevoer van water aanwezig was, worden alle daken en verharde terreinen binnen het park – met name het gebied waar het erts verwerkt werd – nu samen ingezet om water in te zamelen. Het water wordt toegevoerd via open kanalen en oude buizenstelsels die zo herkenbaar en sprekend mogelijk gepresenteerd worden. Met name tijdens of direct na een fikse regenbui is het waterpark een bijzondere ervaring.

Allerlei spoorlijnen doorkruisen het landschapspark en grote delen van het noorden van het Ruhrgebied en vormen een bijzonder ‘kader’ dat typisch is voor het Ruhrgebied. Spoordijken op verschillende hoogten verdelen het park in overzichtelijke delen. Via oude werksporen met elkaar verbonden delen van het park vormen samen het ‘Bahnpark’ (spoorpark). Door de verhoogd gelegen rails bieden de huidige tracés een uitzicht op het landschap en de stadsdelen eromheen.

Voor het beplantingsconcept van het landschapspark is gebruikgemaakt van het bestaande potentieel van de veelzijdige vegetatie die hier spontaan ontstaan is. Door de uiteenlopende locatiecondities, de verschillende momenten dat de terreinen braak lagen en de opkomst van exotische planten die met het erts- en kolentransport meekwamen, kon zich hier een ongewone veelvoud aan planten ontwikkelen.

De grootste delen van het landschapspark Duisburg Nord zijn ondanks dat de industrie er een sterk stempel op heeft gedrukt, meer vrij landschap dan een strak vormgegeven park. De veelzijdige spontane vegetatie moet door gerichte ingrepen in stand gehouden en bevorderd worden. Op geselecteerde plekken in het park zijn ‘tuinen in het park’ aangelegd. Intensieve aanplant van tuinplanten en het bijbehorende onderhoud zijn hierdoor slechts her en der nodig. Het specifieke van de locatie in kwestie wordt opgepakt en thematisch uitgewerkt. Op de voormalige sinterinstallatie (waar kogelvormige pellets werden gemaakt van ijzererts en cokes) ontstonden zo de sinterbunkertuinen in de door massieve betonnen muren beschermde tuinkamers. De diversiteit van de daar oorspronkelijk opgeslagen ertsmaterialen afkomstig uit de hele wereld weerspiegelt zich in de verschillend vormgegeven tuinen.

Bij de Ingenhammshof, een zuiver agrarisch gebruikt deel van het landschapspark, is op het terrein van het oude boerderijgebouw een bijpassende boerentuin aangelegd. Vlakbij een herstelde meander van de Alte Emscher kan men hier ervaren hoe het landschap eruit zag voordat de industrie zijn intrede deed.

In overgangszones tussen woongebieden en park zijn hier en daar ‘Vorparks’ (voorparken) ontstaan. In het Vorpark Meiderich zijn de oude muurconstructies van het voormalige tehuis voor vrijgezellen als verzonken speeltuin midden in een spontaan gegroeid berkenbosje gebruikt. Ook de oude spoorrails en bestratingen van het voormalige goederenstation zijn in de structuur van het park opgenomen.

De door Jonathan Park ontwikkelde lichtinstallatie in de bonte herkenningskleuren van de Internationale Bauausstellung (IBA) Emscher Park geeft het park met name in het weekend een opzienbarend nachtelijk aanzien.

Door de unieke wijze waarop hier is omgegaan met de restanten en sporen van de industrie, wist het landschapspark Duisburg Nord al binnen tien jaar na de opening van het eerste gedeelte in 1994 zowel binnen het Ruhrgebied als internationaal naam te maken als bijzondere plek voor alle zintuigen die verschillende doelgroepen aanspreekt.

Landschaftspark Duisburg Nord
Emscherstraße 71
47137 Duisburg, Duitsland

www.landschaftspark.de

Eigenaar:
Landesentwicklungsgesellschaft NRW als trustee voor de gemeente Duisburg

Openingstijden:
Het hele jaar door open

Bezoekerscentrum Tour-de-Ruhr
Maandag t/m donderdag 10.00 tot 17.00 uur
Vrijdag t/m zondag 10.00 tot 21.00 uur

Prijzen:
Gratis entree

Cultuurprogramma en exposities:
www.landschaftspark.de

Toeristische informatie:

• Bezoekerscentrum: Ja
• Café/Restaurant: Ja
• Wc: Openbare toiletten bij de hoofdingang
• Parkeren: Gratis parkeerplaatsen bij de hoofdingang
• Programma voor kinderen: Ja
• Fietsenhuur via “RevierRad” mogelijk

Overzichtskaart en verdere informatie over het park:
Op www.landschaftspark.de is een plattegrond als pdf te downloaden

Toegang voor mindervaliden:
Vanwege de historische constructies is het terrein voor mensen met een mobiliteitsbeperking slechts deels toegankelijk.